PekYakinda
Yeni Üye
Sinsi ilerleyen ve kemiklerde yoğunluk kaybına niye olan osteoporoz niçiniyle dünya genelinde her 3 saniyede bir kırık oluştuğu bildirildi.
Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi, Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Kolu Öğretim Üyesi, HÜ Geriatrik Bilimler Uygulama ve Araştırma Merkezi (GEBAM) Müdürü Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal yaptığı açıklamada, osteoporozun “gözenekleri artmış kemik” manasına geldiğini söylemiş oldu.
Osteoporoz gelişen şahıslarda, kemiğin inceldiğini ve yoğunluğunun azaldığını, gücünü kaybettiğini ve kalitesinin düştüğü tabir eden Kutsal, hastalığın sinsi seyrettiğine dikkati çekti.
Kutsal, “Osteoporoz çoklukla sessiz, sinsi hastalık, adeta kemiklerin sessiz hırsızı olarak isimlendirilir. Zira, birden fazla insan sıradan bir düşme yahut çarpma daha sonrasında bir kemiği kırılıncaya kadar kendisinde bu tıp bir sorun olduğunu bilmez” diye konuştu.
Hastalığın, epey yaygın bir sorun olduğu için “sessiz epidemi” olarak da tanımlandığının altını çizen Kutsal, bu niçinlerle çoklukla fazlaca seyrek vaktinde teşhis edilebildiğini ve gereğince tedavi edilemediğini vurguladı.
Kutsal, dünya genelinde kırık riski yüksek olan milyonlarca kişinin altta yatan bu sessiz hastalıktan habersiz olduğuna işaret etti.
“OSTEOPOROZ, DÜNYA GENELİNDE YILDA 8,9 MİLYONDAN FAZLA KIRIĞA niye OLUYOR”
Osteoporoz ile alakalı kırıkların en sık kalça, omurga ve el bileğinde ortaya çıktığını tabir eden Kutsal, “Kalça ve omurga kırıklarındaki artış yaşlanma ile birlikte hem bayan ve birebir vakitte erkeklerde dikkati çekmektedir. Dert verenler omurga ve kalça kırıklarıdır” dedi.
Kutsal, omurga kırıklarının uzunlukta kısalma, ağır sırt ağrısı ve sırtta kambur dahil olmak üzere önemli meselelere niye olabildiğini vurgulayarak, şu ayrıntıları verdi:
“Kalça kırığı ekseriyetle operasyon gerektirir ve bağımsızlık kaybına yahut mevte niye olabilir. Bütün bunlara rağmen hastalığın sosyo-ekonomik maliyeti, kırıkların hastaların hayat kaliteleri ve bağımsızlıkları üstündeki olumsuz tesiri gereğince dikkate alınmamaktadır.
Uluslararası Osteoporoz Vakfının bilgilerine bakılırsa, dünya çapında her 3 bayandan, 50 yaş ve üstü her 5 erkekten birinin, kalan hayatlarında osteoporoza bağlı kemik yoğunluğunun azalması niçiniyle kırık sorunu ile karşılaşacağı belirtilmektedir.
2050’de 1990 yılına nazaran dünya çapında kalça kırığı görülme sıklığının bayanlarda yüzde 240, erkeklerde yüzde 310 artacağı kestirim edilmektedir. Dünyada her 3 saniyede bir osteoporotik kırık oluştuğu bildirilmektedir. Dünya Sıhhat Örgütünün tanımlamaları doğrultusunda da dünya çapında yaklaşık 500 milyon bayan ve erkeğin osteoporozdan etkilenebileceği kestirim edilmektedir.“
“ÖNCEKİ BİR KIRIK, RASTGELE YENİ KIRIK RİSKİNİ YÜZDE 86 ARTIRIYOR”
Yoğun alkol, sigara kullanması, düşük beden tartısı, fizikî açıdan hareketsiz kalmak, sık sık düşme hikayesinin olması, D vitamini alımının yetersiz olması, yüksek ölçüde tuz tüketiminin hastalık gelişmenindeki en değerli faktörler olduğunun altını çizen Kutsal, “Bunların yanı sıra diyabet, hiperparatiroidi, romatoid artrit üzere birtakım hastalıklar ve kullanılan birtakım ilaçlar da osteoporoza niye olmaktadır” ikazında bulundu.
Kutsal, omurga kırıklarının sırt ağrısına, uzunlukta kısalmaya, omurgada bozulmaya, ağrı niçiniyle hareketsizliğe, istirahat mühletinin uzamasına ve akciğer fonksiyonlarında azalmaya niye olabildiğini söylemiş oldu.
“65 yaşında bir omurga kırığı olan bayanların gelecek 5 yıl ortasında dörtte birinde yeni bir omurga kırığı mümkünlüğü vardır.” bilgisini paylaşan Kutsal, şöyleki devam etti:
“Kalça kırığından daha sonra hastaların yaklaşık yüzde 60’ı bir yıl daha sonra yardıma muhtaçlık duymakta ve yüzde 20’si için uzun vadeli bakım gerekmektedir. Kalça kırığı daha sonrası birinci yılda yüzde 20-24’e varan mevt oranları görülmektedir.
Bunun yanı sıra kalça kırığı olan hastaların yüzde 55’inden çoksında daha evvel geçirilmiş omurga kırığı olduğuna dair ispatlar vardır. Evvelki bir kırık, rastgele bir yeni kırık riskini yüzde 86 artırabilmektedir. Ayrıyeten öteki yeni bir kırık geçirme riski, birinci kırıktan daha sonraki birinci iki yılda bilhassa yüksektir.
Araştırmalara göre, osteoporotik kırılganlık kırığı geliştikten daha sonra hastaların yaklaşık yüzde 80’i hala kırığa niye olan, yani altta yatan hastalık olan osteoporoz için teşhis ve tedavi edilmemektedir.”
“DİRENÇ ANTRENMANLARI, HAFTADA 3-4 DEFA 30-40 DAKİKA YAPILMALI”
Risk taşıyanların kemik sıhhatinin kıymetlendirilmesi için tabibe başvurması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Kutsal, osteoporoz riskine ait şunları kaydetti:
“Vücut düzeyi altında kalan bir yükseklikten düşerek el bileği kırılması kelam mevzusuysa, bu durum bir ‘düşük güçlü travma’ olması niçiniyle osteoporozun belirtisi olabilir. Osteoporoz var ise, teşhis konmazsa ve tedavi olunmazsa yeni bir kırık gelişebilir.
Kemik yoğunluk ölçümleri, 65 yaş ve üzeri bayanlar ve 70 yaş ve üzeri erkekler başta olmak üzere risk taşıyan şahıslara yapılmalı. Ölçümlerin kalite garantisi uygulamalarını gerçekleştirmiş olan merkezlerdeki DXA aygıtları ile yapılmasına ve ayrıyeten denetimlerdeki ölçümlerin mümkün olduğu kadar tıpkı aygıt ile yapılmasına dikkat edilmeli.”
İlaç tedavilerinin kalça kırığı riskini yüzde 40’a kadar, omurga kırığı riskini yüzde 30-70 oranında ve birtakım tedavilerin omurga dışı kırık riskini yüzde 30-40’a kadar azalttığını aktaran Kutsal, tedavide kalsiyumun ve D vitamininin değerli yer tuttuğunu söylemiş oldu.
Kutsal, sistemli yük taşıma ve kas güçlendirme idmanlarının, istikrarlı ve kâfi beslenmenin hastalıktan korunmada kıymetli olduğunu belirterek, şu tekliflerde bulundu:
“Egzersizler, hastanın durumuna ve yeteneklerine göre uyarlanmalıdır. Tartı taşıma ve direnç idmanlarının haftada 3-4 kez 30-40 dakika yapılması önerilmektedir. Kalp-damar, teneffüs sistemi yahut farklı kas iskelet sistemi sorunu olan hastalar için tedavi uyarlanmalıdır. Osteoporozu olan bireyler için idman programına dengeyi ve duruşu düzgünleştirmeye yönelik antrenmanlar de eklenmelidir. Düşme riskinin kıymetlendirilmesi daha sonrasında verilecek antrenmanların yanı sıra yaşanan meskenin ve etrafının de düzenlenmesi, hasta için uyarlanması gerekir.”
Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi, Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Kolu Öğretim Üyesi, HÜ Geriatrik Bilimler Uygulama ve Araştırma Merkezi (GEBAM) Müdürü Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal yaptığı açıklamada, osteoporozun “gözenekleri artmış kemik” manasına geldiğini söylemiş oldu.
Osteoporoz gelişen şahıslarda, kemiğin inceldiğini ve yoğunluğunun azaldığını, gücünü kaybettiğini ve kalitesinin düştüğü tabir eden Kutsal, hastalığın sinsi seyrettiğine dikkati çekti.
Kutsal, “Osteoporoz çoklukla sessiz, sinsi hastalık, adeta kemiklerin sessiz hırsızı olarak isimlendirilir. Zira, birden fazla insan sıradan bir düşme yahut çarpma daha sonrasında bir kemiği kırılıncaya kadar kendisinde bu tıp bir sorun olduğunu bilmez” diye konuştu.
Hastalığın, epey yaygın bir sorun olduğu için “sessiz epidemi” olarak da tanımlandığının altını çizen Kutsal, bu niçinlerle çoklukla fazlaca seyrek vaktinde teşhis edilebildiğini ve gereğince tedavi edilemediğini vurguladı.
Kutsal, dünya genelinde kırık riski yüksek olan milyonlarca kişinin altta yatan bu sessiz hastalıktan habersiz olduğuna işaret etti.
“OSTEOPOROZ, DÜNYA GENELİNDE YILDA 8,9 MİLYONDAN FAZLA KIRIĞA niye OLUYOR”
Osteoporoz ile alakalı kırıkların en sık kalça, omurga ve el bileğinde ortaya çıktığını tabir eden Kutsal, “Kalça ve omurga kırıklarındaki artış yaşlanma ile birlikte hem bayan ve birebir vakitte erkeklerde dikkati çekmektedir. Dert verenler omurga ve kalça kırıklarıdır” dedi.
Kutsal, omurga kırıklarının uzunlukta kısalma, ağır sırt ağrısı ve sırtta kambur dahil olmak üzere önemli meselelere niye olabildiğini vurgulayarak, şu ayrıntıları verdi:
“Kalça kırığı ekseriyetle operasyon gerektirir ve bağımsızlık kaybına yahut mevte niye olabilir. Bütün bunlara rağmen hastalığın sosyo-ekonomik maliyeti, kırıkların hastaların hayat kaliteleri ve bağımsızlıkları üstündeki olumsuz tesiri gereğince dikkate alınmamaktadır.
Uluslararası Osteoporoz Vakfının bilgilerine bakılırsa, dünya çapında her 3 bayandan, 50 yaş ve üstü her 5 erkekten birinin, kalan hayatlarında osteoporoza bağlı kemik yoğunluğunun azalması niçiniyle kırık sorunu ile karşılaşacağı belirtilmektedir.
2050’de 1990 yılına nazaran dünya çapında kalça kırığı görülme sıklığının bayanlarda yüzde 240, erkeklerde yüzde 310 artacağı kestirim edilmektedir. Dünyada her 3 saniyede bir osteoporotik kırık oluştuğu bildirilmektedir. Dünya Sıhhat Örgütünün tanımlamaları doğrultusunda da dünya çapında yaklaşık 500 milyon bayan ve erkeğin osteoporozdan etkilenebileceği kestirim edilmektedir.“
“ÖNCEKİ BİR KIRIK, RASTGELE YENİ KIRIK RİSKİNİ YÜZDE 86 ARTIRIYOR”
Yoğun alkol, sigara kullanması, düşük beden tartısı, fizikî açıdan hareketsiz kalmak, sık sık düşme hikayesinin olması, D vitamini alımının yetersiz olması, yüksek ölçüde tuz tüketiminin hastalık gelişmenindeki en değerli faktörler olduğunun altını çizen Kutsal, “Bunların yanı sıra diyabet, hiperparatiroidi, romatoid artrit üzere birtakım hastalıklar ve kullanılan birtakım ilaçlar da osteoporoza niye olmaktadır” ikazında bulundu.
Kutsal, omurga kırıklarının sırt ağrısına, uzunlukta kısalmaya, omurgada bozulmaya, ağrı niçiniyle hareketsizliğe, istirahat mühletinin uzamasına ve akciğer fonksiyonlarında azalmaya niye olabildiğini söylemiş oldu.
“65 yaşında bir omurga kırığı olan bayanların gelecek 5 yıl ortasında dörtte birinde yeni bir omurga kırığı mümkünlüğü vardır.” bilgisini paylaşan Kutsal, şöyleki devam etti:
“Kalça kırığından daha sonra hastaların yaklaşık yüzde 60’ı bir yıl daha sonra yardıma muhtaçlık duymakta ve yüzde 20’si için uzun vadeli bakım gerekmektedir. Kalça kırığı daha sonrası birinci yılda yüzde 20-24’e varan mevt oranları görülmektedir.
Bunun yanı sıra kalça kırığı olan hastaların yüzde 55’inden çoksında daha evvel geçirilmiş omurga kırığı olduğuna dair ispatlar vardır. Evvelki bir kırık, rastgele bir yeni kırık riskini yüzde 86 artırabilmektedir. Ayrıyeten öteki yeni bir kırık geçirme riski, birinci kırıktan daha sonraki birinci iki yılda bilhassa yüksektir.
Araştırmalara göre, osteoporotik kırılganlık kırığı geliştikten daha sonra hastaların yaklaşık yüzde 80’i hala kırığa niye olan, yani altta yatan hastalık olan osteoporoz için teşhis ve tedavi edilmemektedir.”
“DİRENÇ ANTRENMANLARI, HAFTADA 3-4 DEFA 30-40 DAKİKA YAPILMALI”
Risk taşıyanların kemik sıhhatinin kıymetlendirilmesi için tabibe başvurması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Kutsal, osteoporoz riskine ait şunları kaydetti:
“Vücut düzeyi altında kalan bir yükseklikten düşerek el bileği kırılması kelam mevzusuysa, bu durum bir ‘düşük güçlü travma’ olması niçiniyle osteoporozun belirtisi olabilir. Osteoporoz var ise, teşhis konmazsa ve tedavi olunmazsa yeni bir kırık gelişebilir.
Kemik yoğunluk ölçümleri, 65 yaş ve üzeri bayanlar ve 70 yaş ve üzeri erkekler başta olmak üzere risk taşıyan şahıslara yapılmalı. Ölçümlerin kalite garantisi uygulamalarını gerçekleştirmiş olan merkezlerdeki DXA aygıtları ile yapılmasına ve ayrıyeten denetimlerdeki ölçümlerin mümkün olduğu kadar tıpkı aygıt ile yapılmasına dikkat edilmeli.”
İlaç tedavilerinin kalça kırığı riskini yüzde 40’a kadar, omurga kırığı riskini yüzde 30-70 oranında ve birtakım tedavilerin omurga dışı kırık riskini yüzde 30-40’a kadar azalttığını aktaran Kutsal, tedavide kalsiyumun ve D vitamininin değerli yer tuttuğunu söylemiş oldu.
Kutsal, sistemli yük taşıma ve kas güçlendirme idmanlarının, istikrarlı ve kâfi beslenmenin hastalıktan korunmada kıymetli olduğunu belirterek, şu tekliflerde bulundu:
“Egzersizler, hastanın durumuna ve yeteneklerine göre uyarlanmalıdır. Tartı taşıma ve direnç idmanlarının haftada 3-4 kez 30-40 dakika yapılması önerilmektedir. Kalp-damar, teneffüs sistemi yahut farklı kas iskelet sistemi sorunu olan hastalar için tedavi uyarlanmalıdır. Osteoporozu olan bireyler için idman programına dengeyi ve duruşu düzgünleştirmeye yönelik antrenmanlar de eklenmelidir. Düşme riskinin kıymetlendirilmesi daha sonrasında verilecek antrenmanların yanı sıra yaşanan meskenin ve etrafının de düzenlenmesi, hasta için uyarlanması gerekir.”