Geliştirilen sensör sistemi ile isimli hadiseler daha süratli çözülecek

PekYakinda

Yeni Üye
Egeli bilim grubu uyuşturucu unsurların ölçüsünü bedene ne vakit alındığını tespit eden taşınabilir optik temelli sensör sistemi geliştirecek

Ege ÜniversitesiMühendislik FakültesiBiyomühendislik Kısmı Öğr. Gör. Dr. Emre Dokuzparmak’ın TÜBİTAK Meslek Geliştirme Programı kapsamında hazırladığı proje desteklenmeye layık görüldü. Yürütücülüğünü Öğr. Gör. Dr. Dokuzparmak’ın yaptığı projede, uyuşturucu hususların ölçü tayini yanında bedene ne vakit alındığı hakkında da bilgi verebilen taşınabilir optik temelli sensör sistemleri geliştirilecek.

Proje grubunu tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. D. Necdet Budak, “Emre hocamızın geliştirdiği bu proje kapsamında polis, jandarma ve askeri kuvvetlerin isimli ve askeri hadiselerde olay yerinde uyuşturucu unsurların ölçüsü ve bedene ne vakit alındığı hakkında da bilgi verebilen taşınabilir optik temelli sensör sistemleri geliştirilecek. Hocamızı ve grubunu tebrik diyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi.

Proje hakkında bilgi veren Öğr. Gör. Dr. Dokuzparmak, “Proje kapsamında ticari olarak kullanılabilecek sensör sistemleri geliştirilerek olay yerinde uyuşturucu hususların ölçü tayini yanında bedene ne vakit alındığı hakkında da bilgi verebilen taşınabilir optik temelli sensör sistemleri geliştirilecek. bu biçimdece, elektrokimyasal optik sensörlerin olay yerinde fazlaca daha fazla data sunabilecek ve isimli olayların çözülmesi ve olay yeri takibi süreçlerini hızlandıracak” dedi.

“29 milyon kişi ATS bağımlısı”

Öğr. Gör. Dr. Dokuzparmak, “Amfetamin türevi sentetik uyuşturucu unsurlar (ATS) dünya genelinde epeyce ağır olarak kullanılan yasaklanmış hususlardır. Bilinen ATS’lerin birçok merkezi hudut sistemi stimulantı ve halisulojendir. Bu sınıfta yer alan metamfetamin ise, dünya genelinde, en çok kullanılan sentetik uyuşturucu hususlar içinde birinci sıralarda yer almaktadır. Dünya genelinde, yaklaşık 29 milyon kişi ATS bağımlısıdır. Ayrıyeten, dünya genelinde kayıtlara geçen biroldukca şiddet, cinayet eğilimi ve isimli olay direkt amfetamin kullanması ile temaslıdır. Bu sebepten, halk ve toplum güvenliği için amfetamin türevi sentetik uyuşturucu hususların süratli ve emniyetli bir biçimde tayini hala büyük kıymet arz etmektedir. ATS’ler çok toksik ve bağımlılık yapma özellikleri bulunmaktadır. Ayrıyeten, ATS’ler serotonin ve domain salınımını artırdıkları için keyif hedefli kullanılmaktadır. Yan tesirler olarak kalp ve damar sorunları, biliçsel sorunlara yol açtığından, kullanımları yasaklanmıs yahut özel tedavilerde düşük dozlarda kulanılabilen senetik kimyasallar olarak bilinmektedirler” diye konuştu.

Sentetik uyuşturucu unsurların yasa dışı olarak kullanmasının giderek artığını söz eden Öğr. Gör. Dokuzparmak, “2020 raporlarına nazaran son senelerda ATS’lerin kullanması daha hayli artmış ve en epeyce kullanılan sentetik uyuşturucu hususlardan birisi haline gelmiştir. Bilhassa, 2014-2018 yılları içinde yaklaşık yüzde 80 artış ve metamfetamin için ise yüzde 300 artış kaydedilmiştir. Bu üretilen ATS’ler ekseriyetle Güney-Doğu Asya’dan Avrupa’ya taşınmakta, bu geçişte Türkiye’yi bu trafiğin güzergahlarından birisi haline getirmektedir. Dünyadaki yasa dışı olarak ATS üretimindeki artış ve Türkiye’nin bu uyuşturucu trafiği sınırında bulunması sebepleri ile ATS’lerin süratli, emniyetli, ucuz ve olay yerinde ölçümü büyük kıymet kazanmaktadır. Bilhassa, metamfetamin son senelerdaki yüzde 300 üzere bir artış göstermesi üzerine en epey odaklanılması gereken ATS tipi olmuştur” dedi.

“Yüksek hassasiyetli optik sensör sistemleri geliştirilecek”

Proje kapsamında geliştirdikleri sensör sistemi hakkında da bilgi veren Öğr. Gör. Dr. Dokuzparmak, “ECL sistemler optik ölçüme dayalı olup hassasiyetleri devasa yükseklikte sensör sistemleridir. Bu maksat ile bilhassa kan, tükürük ve idrar üzere beden sıvılarında bulunan epeyce küçük ölçülerin belirlenmesinde, bilhassa kanser erken teşhis sistemleri, ilaç tahlilleri devasa yükseklikte hassasiyet gerektiren alanlarda etkin olarak kullanılmaktadır. ECL sistemlere yüksek hassasiyet kazandırmak ismine moleküler baskılanmış polimerler ve bu polimer teknolojisinin yardımı ile MIP temelli polimerik nanopartiküller kimyasal sensör uygulamalarında analit moleküllerine afinite sağlayan değerli araçlardır ve çağdaş kimyasal sensör uygulamalarında daha fazla ölçülebilir özellik sağlar. MIP teknolojisi ve ECL teknolojisi birleştirerek farklı emellere yönelik çok yüksek hassasiyet gösteren sensör sistemleri geliştirmekteyiz. Bu maksat doğrultusunda geliştirdiğimiz proje ile metamfetamin ve amfetamin için özel olarak tasarlanan polimerik nanopartiküller kullanılmakta ve nanopartiküller tasarlanan elektrot sistemlere eklenerek modifiye edilmektedir. Geliştirilen bu kompakt ve yüksek hassasiyetli modifiye optik sensör sistemleri, MA ve AMP‘yı saptayabilecek ve her bir unsurun bedendeki konsantrasyonu belirlenebilecektir. Bu metabolitlerin detaylı bir biçimde belirlenmesi, farklı mühletler sonundaki MA’nın bedendeki takibini daha yüksek bir doğrulukla saptama imkanı ve MA bedene alım vaktinin süratli ve olay yerinde kolaylıkla belirlenmesine yardımcı olacaktır. Öbür bir değiş ile geliştirilen optik sensörler ile kullanılan sentetik uyuşturucunun iddiası olarak ne vakit bedene alındığı ve bu sonuçlar doğrultusunda suça karışan kişi yahut şahısların uyuşturucu unsur tesirinde hatası işlemiş olabilecekleri belirlenebilmektedir” dedi.

Yürütücülüğünü Öğr. Gör. Dr. Dokuzparmak’ın yaptığı projede Fen Fakültesi Biyokimya Kısmı Öğretim üyesi Prof. Dr. Sinan Akgöl ve Dokuz Eylül Üniversitesinden akademisyenler yer alıyor.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı