PekYakinda
Yeni Üye
Türkiye’de her 3 bayandan ikisi hayatında bir kere bile serviks kanseri taraması yaptırmamış durumda… CİSÜ Platformu, Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ayı ötürüsıyla birinci basamak sıhhat kurumlarında tarama testlerinin kıymetine dikkat çekti.
Avrupa Jinekolojik Kanserler Birliği (ESGO) ve Avrupa Jinekolojik Kanserler Hasta Dernekleri Birliği (ENGAGE) tarafınca ilan edilen ‘20 Eylül Dünya Jinekolojik Kanserler Farkındalık Günü’ (World GO Day), tüm dünyadaki bayanları erken teşhis ve teşhis için farkındalık hareketine davet ediyor. Cinsel Sıhhat ve Üreme Sıhhati Hakları (CİSÜ) Platformu da bu değerli gün ötürüsıyla jinekolojik kanserler hakkında en epeyce merak edilen 10 soruyu yanıtladı.
Jinekolojik kanserler göğüs kanserinden daha sonra bayanlarda en epeyce görülen kanserler içinde yer alıyor. ABD’de her yıl yaklaşık 98 bin bayan jinekolojik kanserlere yakalanırken, Avrupa’da her yıl 58 bin bayana rahim ağzı kanseri teşhisi temalıyor. Dünyada ise 500 bin bayana serviks (rahim ağzı) kanseri tanısı konuyor. Serviks kanseri dünyada yılda 273 bin (tüm bayan kanser ölümlerinin yüzde 9’u) hanımın vefatına yol açıyor.
CİSÜ Platformu Sözcüsü Filiz Kocaboğa, Memleketler arası Kanser Araştırma Ajansı tarafınca yapılmış olan tahlillere göre HPV’ye bağlı kanserlerin erkek kanserlerinin yüzde 1’inden, bayan kanserlerinin ise yüzde 5-10’undan sorumlu olduğunu söylemiş oldu. Kocaboğa, “Türkiye’de de HPV ile alakalı kanserler bayanları daha hayli etkiliyor. Bayanlarda adamların yaklaşık 5 katı HPV ile bağlantılı kanser olduğu iddia ediliyor. Türkiye’de her üç bayandan ikisi ömründe bir kere bile serviks kanseri taraması yaptırmamış. Toplumun dezavantajlı kümelerinin sıhhat hizmetlerine, taramalara ve maliyeti yüksek olan HPV aşılarına ulaşımı maalesef epey zor… Bu durum da sıhhatteki eşitsizlikleri artırıyor. Serviks kanseri çabasında birinci basamak sıhhat kurumları devreye girerse muvaffakiyete ulaşılabilir” dedi.
Dünya Jinekolojik Kanserler Farkındalık Günü ile jinekolojik kanserlerle ilgili farkındalığı artırmak ve rahim, rahim ağzı, yumurtalık, vajina ve vulva kanserleri üzere bayanları etkileyen esas jinekolojik kanser çeşitlerine ait risk faktörlerine, semptomlara, erken teşhis ve tedbire stratejilerine dikkat çekmek amaçlanıyor.
1. Jinekolojik kanser cinsleri nelerdir?
Kadın üreme organlarında başlayan rastgele bir kanser jinekolojik kanser olarak isimlendirilir. Serviks (rahim ağzı), endometrium (rahim), over (yumurtalık) kanserleri en sık görülen jinekolojik kanserler içinde yer alır. Bunlar haricinde tuba uterina (tüp, fallop tüpleri), uterus (rahim), vajina ve vulva (genital bölgenin dış kısmı) kanserleri de jinekolojik kanserler içindedır. Günümüzde en sık görülen jinekolojik kanser tipleri ise rahim, yumurtalık ve rahim ağzı kanserleridir.
2. Jinekolojik kanserler nasıl ortaya çıkar? Belirtileri nelerdir?
Jinekolojik kanserlerin belirtileri kaynaklandıkları organlara nazaran değişiklik gösterir. Rahim kanserinin en yaygın belirtisi olağandışı vajinal kanamadır. Regl döngüleri içinde kanama olması ve kanama ölçüsünün fazla olması sık görülen rahim kanseri belirtilerindendir. Menopoz devrinde vajinal kanama olması, pelvik bölgede ağrı, karın ağrısı, şişkinlik hissi üzere belirtiler de rahim kanserine işaret edebilir. Yumurtalık kanseri ise ileri evrelere kadar belirti göstermez. İleri kademelerde ele gelen kitle, karında sıvı birikmesi, basınç hissi, idrar ve bağırsak sorunları görülür.
Rahim ağzı kanseri orta kanama, cinsel ilgi sırasında ağrı ve daha sonrasında kanama, makûs kokulu vajinal akıntı, menopoz daha sonrası kanama, bacakların birinde ya da her ikisinde şişkinlik ve idrar sırasında ağrı üzere belirtilere yol açabilir. Vajina kanserinin en sık görülen belirtisi akıntıdır. Bilhassa kanlı vajinal akıntı en önemli şikayetler içindedır. Vulva kanserinde ekseriyetle birinci belirti kaşınmadır. ondan sonrasında cilt değişikliği, sertleşme, kabuklaşma, kabarma üzere belirtiler görülebilir.
3. Kimler risk altındadır? Genetik midir? Bulaşıcı mıdır?
Jinekolojik kanserlerin her biri için farklı bir davranış ve görülme riski bulunur. Rahim kanseri çoklukla menopoz daha sonrası senelerda ortaya çıkar ve ekseriyetle 50-60 yaşları içinde görülür. Bayanların çok derecede östrojen hormonuna maruz kalması rahim kanseri riskini artırır. Bunun haricinde aile hikayesi, birinci regl kanamasının erken yaşta başlaması, geç menopoz, hiç doğum yapmamış olmak, kısırlık, obezite, diyabet ve polikistik over sendromu rahim kanserinin risk faktörleri içindedır.
Rahim ağzı kanseri çoğunlukla 30 yaş üstünde görülür, 45-50 yaşından daha sonra da artış göstermeden görülmeye devam eder, 65 yaş üzerinde görülmesi ise pek azdır. Rahim ağzı kanserlerinin yüzde 100’e yakınında etken HPV (insan papilloma virüsü)’dir. ötürüsıyla riski artıran en değerli faktör, HPV aktarma riski olan partnerle kurulan cinsel münasebettir. Fakat HPV rahim ağzı kanserinin tek sebebi değildir. Organların tam olarak gelişmemesi niçiniyle dokularda cinsel yolla aktarılan enfeksiyonların seyrini hızlandıracağından 16 yaşından evvel cinsel açıdan etkin olmak, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanması, yüksek doğum sayısı, istikrarsız beslenme ve sigara kullanması da rahim ağzı kanserinin HPV haricindeki niçinleri içinde sayılabilir.
Yumurtalık kanseri için ise en değerli ve dengeli risk faktörü kalıtım ve bilhassa de 1. derece yakınlık olmasıdır. Yumurtalık kanserinde bayanların 1. derece akrabalarında 3,6 kat, 2. derece akrabalarında ise 2,9 kat risk artışı vardır. Bunun haricinde yumurtlamayı artıran ilaçların kullanması, hiç hamile kalmamış olmak, obezite üzere faktörler de yumurtalık kanserine niye olabilir.
Vajina kanseri ekseriyetle 45-65 yaşları içinde görülür. Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlardan HPV enfeksiyonunun bu kansere niye olduğu düşünülmektedir.
Vulva kanserinin bayanlar ortasında görülme oranı yüzde üçtür. Ekseriyetle menopoza girdikten birkaç yıl daha sonra görülür. Bu kanser çeşidinin de HPV enfeksiyonu kaynaklı olduğu düşünülmektedir.
4. Tedavi seçenekleri nelerdir?
Jinekolojik kanserler biroldukca biçimde tedavi edilebilir. Tedaviyi seçmedilk evvel kanserin boyutları ve hangi bölgelere yayıldığı, hanımın yaşı ve genel sıhhati üzere faktörler göz önüne alınır. Rahim ağzı kanserinde üç ana sistem cerrahi, ışınım tedavisi ve kemoterapidir. Rahim kanserinin tedavisinde cerrahi olarak rahmi almak (histerektomi operasyonu) temel prensiptir. Operasyon sırasında kanserin yaygınlığını saptamak için karın ortasından örnekler alınır, tüpler ve yumurtalıklar çıkartılır. Operasyon daha sonrasında çıkartılan tüm kesimler patolojik değerlendirmeye alınarak kanserin yaygınlığı saptanır, şayet kanser rahim dışına yayılmamışsa tedavi tamamlanmış olur; fakat kanser diğer organ ya da dokulara yayılmışsa ek bir tedavi gerekebilir. Bu tıp ilerlemiş çeşitlerde, cerrahi operasyonun akabinde ışınım (ışın) tedavisi uygulanabilir. Çok özel birtakım durumlarda ilaç tedavisi (kemoterapi) de kullanılır.
Yumurtalık kanserinin klasik tedavisi cerrahi ve akabinde yapılan ilaç (kemoterapi) tedavisidir. Kimi durumlarda hastanın şikayetlerini gidermek için radyoterapi de uygulanabilir.
Vajen kanserinin tedavisinde kanser vajinanın doruğunda rahim ağzına yakın yerleşmişse cerrahi olarak rahim ve vajinanın üçte birlik üst kısmı çıkarılır. Bu sürece alt karın bölgesi lenf bezlerinin çıkarılması da eklenir. Cerrahi operasyon daha sonrası radyoterapi uygulanır. Kanser vajinanın orta kısmına yerleşmişse cerrahi operasyon uygulanmaz, yalnızca radyoterapi uygulanır. Kanser vajinanın girişine yani alt üçte birlik kısma yerleşmişse dış vajina ile bir arada vajenin alt üçte birlik kısmı cerrahi olarak çıkartılır. Bu tedaviye radyoterapi de eklenir.
Vulva kanserinin tedavisinde vulvektomi denilen bir operasyonla vulva ve kasık lenf bezleri çıkartılır. Vulvanın çıkarılmasının akabinde plastik cerrahlar tarafınca vulva ve vajina estetiği yapılabilmektedir. Cerrahi operasyon daha sonrası ekseriyetle radyoterapi de uygulanır.
5. Tedavi edilen jinekolojik kanserler tekrar eder mi?
Her kanserde olduğu üzere jinekolojik kanserlerde de yeniden etme riski bulunur. Fakat mesela rahim kanserinin tedavisinde rahim büsbütün alındıysa ve kanser diğer bir doku ya da organa sıçramadıysa bu risk çok düşüktür.
6. Jinekolojik kanserlere yakalanmamanın bir yolu var mıdır? Neler yapılmalı?
Jinekolojik kanserlerden korunmanın ve tedaviden istenen kararı almanın en tesirli yolu teşhiste geç kalmamaktır. Erken teşhis ise lakin sistemli jinekolojik taramalar yaptırarak mümkün olmaktadır. Bunun için tertipli olarak jinekolojik muayene ve pelvik ultrasonografinin yanı sıra pap smear testi yaptırılmalı, menopoz daha sonrası oluşan kanamalar takip edilmelidir. Ayrıyeten rahim ağzı kanserinde HPV aşısı yüzde 100’e yakın müdafaa sağlarken sigara tüketilmemesi, B vitamini desteği, B (beta) ve folat içerikli diyetler rahim ağzı kanseri riskini azaltmaktadır.
7. Erken teşhis ve teşhis için ne kadar çoğunlukla denetim önerilmektedir?
Jinekolojik kanserlerin erken teşhis ve teşhisi için birinci cinsel bağ daha sonrasında rutin muayenelere başlanması öneriliyor. Genelde ise tüm bayanların yılda en az bir kez ya da altı ayda bir jinekolojik muayeneye gitmesi gerekiyor. Ayrıyeten bayanlarda serviks kanseri tarama programı kapsamında 30-65 yaş aralığındaki bayanlar, KETEM (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri), Toplum Sıhhati Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sıhhati Merkezlerinde (ASM), beş yılda bir smear ve HPV-DNA testi yaptırabilir. Muayene hastanın kelamlı öyküsünün alınması ile başlar. Akabinde genital organın evvel dış yapısı tabip tarafınca muayene edilir. Sürecin devamında gerekli görülürse vajina içinin fizik muayenesi yapılır. İlerleyen süreçte vajina duvarı ve rahim ağzı üzere iç bölgeler vajinal ultrason ile görüntülenebilir.
8. Denetim randevuları için hangi sıhhat ünitesine başvurulmalıdır?
Jinekolojik denetim randevuları için hastanelerin “Kadın Hastalıkları ve Doğum (Jinekoloji)” kısımlarına başvurulmalıdır.
9. Ameliyat sürecinin akabinde nelere dikkat edilmelidir?
Jinekolojik ameliyat daha sonrası hekiminizin önerdiği beslenme yönergelerine uymalı ve ilaçlarınızı açıklandıği biçimde almaya devam etmelisiniz. Jinekolojik ameliyat daha sonrası yaklaşık 4 ile 6 hafta daha sonra ortaya çıkabilecek vajinal lekelenme yahut yavaşça kanama sık görülen bir durumdur. Ağır bir kanama olduğunda hekiminize başvurmalısınız. Ameliyat daha sonrası ekseriyetle birinci 8 hafta vajinal bağa girmek önerilmez, kimi durumlarda daha fazla da beklemek gerektiğinden vajinal bağlantıya girmedilk evvel hekiminize danışmalısınız. Ayrıyeten ameliyat daha sonrası denetim randevularınıza kesinlikle gitmeli ve düzgünleşme süreci için hekiminizin tekliflerini takip etmelisiniz.
10. Jinekolojik kansere yakalanan biri çocuk sahibi olabilir mi?
Üreme çağında çocuk sahibi olmak isteyen bayanlarda kanserin evresine göre tedavi yapılarak hastanın doğurganlığın korunması mümkün. Örneğin rahim kanserinin erken evrede tedavisine başlandığında 6-12 ay hastalığı hormonal tedavi ile baskılayıp hastalara çocuk sahibi olmaları için fırsat sağlanabilir. Yumurtalık kanserinde kanser tek bir yumurta ile hudutlu ise öbür yumurtalık ve rahim korunarak operasyon yapılır. Rahim ağzı kanserinde de hastalık erken evrede ise rahim korunarak ve yalnızca rahim ağzı çıkarılarak tedavi
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Avrupa Jinekolojik Kanserler Birliği (ESGO) ve Avrupa Jinekolojik Kanserler Hasta Dernekleri Birliği (ENGAGE) tarafınca ilan edilen ‘20 Eylül Dünya Jinekolojik Kanserler Farkındalık Günü’ (World GO Day), tüm dünyadaki bayanları erken teşhis ve teşhis için farkındalık hareketine davet ediyor. Cinsel Sıhhat ve Üreme Sıhhati Hakları (CİSÜ) Platformu da bu değerli gün ötürüsıyla jinekolojik kanserler hakkında en epeyce merak edilen 10 soruyu yanıtladı.
Jinekolojik kanserler göğüs kanserinden daha sonra bayanlarda en epeyce görülen kanserler içinde yer alıyor. ABD’de her yıl yaklaşık 98 bin bayan jinekolojik kanserlere yakalanırken, Avrupa’da her yıl 58 bin bayana rahim ağzı kanseri teşhisi temalıyor. Dünyada ise 500 bin bayana serviks (rahim ağzı) kanseri tanısı konuyor. Serviks kanseri dünyada yılda 273 bin (tüm bayan kanser ölümlerinin yüzde 9’u) hanımın vefatına yol açıyor.
CİSÜ Platformu Sözcüsü Filiz Kocaboğa, Memleketler arası Kanser Araştırma Ajansı tarafınca yapılmış olan tahlillere göre HPV’ye bağlı kanserlerin erkek kanserlerinin yüzde 1’inden, bayan kanserlerinin ise yüzde 5-10’undan sorumlu olduğunu söylemiş oldu. Kocaboğa, “Türkiye’de de HPV ile alakalı kanserler bayanları daha hayli etkiliyor. Bayanlarda adamların yaklaşık 5 katı HPV ile bağlantılı kanser olduğu iddia ediliyor. Türkiye’de her üç bayandan ikisi ömründe bir kere bile serviks kanseri taraması yaptırmamış. Toplumun dezavantajlı kümelerinin sıhhat hizmetlerine, taramalara ve maliyeti yüksek olan HPV aşılarına ulaşımı maalesef epey zor… Bu durum da sıhhatteki eşitsizlikleri artırıyor. Serviks kanseri çabasında birinci basamak sıhhat kurumları devreye girerse muvaffakiyete ulaşılabilir” dedi.
Dünya Jinekolojik Kanserler Farkındalık Günü ile jinekolojik kanserlerle ilgili farkındalığı artırmak ve rahim, rahim ağzı, yumurtalık, vajina ve vulva kanserleri üzere bayanları etkileyen esas jinekolojik kanser çeşitlerine ait risk faktörlerine, semptomlara, erken teşhis ve tedbire stratejilerine dikkat çekmek amaçlanıyor.
1. Jinekolojik kanser cinsleri nelerdir?
Kadın üreme organlarında başlayan rastgele bir kanser jinekolojik kanser olarak isimlendirilir. Serviks (rahim ağzı), endometrium (rahim), over (yumurtalık) kanserleri en sık görülen jinekolojik kanserler içinde yer alır. Bunlar haricinde tuba uterina (tüp, fallop tüpleri), uterus (rahim), vajina ve vulva (genital bölgenin dış kısmı) kanserleri de jinekolojik kanserler içindedır. Günümüzde en sık görülen jinekolojik kanser tipleri ise rahim, yumurtalık ve rahim ağzı kanserleridir.
2. Jinekolojik kanserler nasıl ortaya çıkar? Belirtileri nelerdir?
Jinekolojik kanserlerin belirtileri kaynaklandıkları organlara nazaran değişiklik gösterir. Rahim kanserinin en yaygın belirtisi olağandışı vajinal kanamadır. Regl döngüleri içinde kanama olması ve kanama ölçüsünün fazla olması sık görülen rahim kanseri belirtilerindendir. Menopoz devrinde vajinal kanama olması, pelvik bölgede ağrı, karın ağrısı, şişkinlik hissi üzere belirtiler de rahim kanserine işaret edebilir. Yumurtalık kanseri ise ileri evrelere kadar belirti göstermez. İleri kademelerde ele gelen kitle, karında sıvı birikmesi, basınç hissi, idrar ve bağırsak sorunları görülür.
Rahim ağzı kanseri orta kanama, cinsel ilgi sırasında ağrı ve daha sonrasında kanama, makûs kokulu vajinal akıntı, menopoz daha sonrası kanama, bacakların birinde ya da her ikisinde şişkinlik ve idrar sırasında ağrı üzere belirtilere yol açabilir. Vajina kanserinin en sık görülen belirtisi akıntıdır. Bilhassa kanlı vajinal akıntı en önemli şikayetler içindedır. Vulva kanserinde ekseriyetle birinci belirti kaşınmadır. ondan sonrasında cilt değişikliği, sertleşme, kabuklaşma, kabarma üzere belirtiler görülebilir.
3. Kimler risk altındadır? Genetik midir? Bulaşıcı mıdır?
Jinekolojik kanserlerin her biri için farklı bir davranış ve görülme riski bulunur. Rahim kanseri çoklukla menopoz daha sonrası senelerda ortaya çıkar ve ekseriyetle 50-60 yaşları içinde görülür. Bayanların çok derecede östrojen hormonuna maruz kalması rahim kanseri riskini artırır. Bunun haricinde aile hikayesi, birinci regl kanamasının erken yaşta başlaması, geç menopoz, hiç doğum yapmamış olmak, kısırlık, obezite, diyabet ve polikistik over sendromu rahim kanserinin risk faktörleri içindedır.
Rahim ağzı kanseri çoğunlukla 30 yaş üstünde görülür, 45-50 yaşından daha sonra da artış göstermeden görülmeye devam eder, 65 yaş üzerinde görülmesi ise pek azdır. Rahim ağzı kanserlerinin yüzde 100’e yakınında etken HPV (insan papilloma virüsü)’dir. ötürüsıyla riski artıran en değerli faktör, HPV aktarma riski olan partnerle kurulan cinsel münasebettir. Fakat HPV rahim ağzı kanserinin tek sebebi değildir. Organların tam olarak gelişmemesi niçiniyle dokularda cinsel yolla aktarılan enfeksiyonların seyrini hızlandıracağından 16 yaşından evvel cinsel açıdan etkin olmak, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanması, yüksek doğum sayısı, istikrarsız beslenme ve sigara kullanması da rahim ağzı kanserinin HPV haricindeki niçinleri içinde sayılabilir.
Yumurtalık kanseri için ise en değerli ve dengeli risk faktörü kalıtım ve bilhassa de 1. derece yakınlık olmasıdır. Yumurtalık kanserinde bayanların 1. derece akrabalarında 3,6 kat, 2. derece akrabalarında ise 2,9 kat risk artışı vardır. Bunun haricinde yumurtlamayı artıran ilaçların kullanması, hiç hamile kalmamış olmak, obezite üzere faktörler de yumurtalık kanserine niye olabilir.
Vajina kanseri ekseriyetle 45-65 yaşları içinde görülür. Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlardan HPV enfeksiyonunun bu kansere niye olduğu düşünülmektedir.
Vulva kanserinin bayanlar ortasında görülme oranı yüzde üçtür. Ekseriyetle menopoza girdikten birkaç yıl daha sonra görülür. Bu kanser çeşidinin de HPV enfeksiyonu kaynaklı olduğu düşünülmektedir.
4. Tedavi seçenekleri nelerdir?
Jinekolojik kanserler biroldukca biçimde tedavi edilebilir. Tedaviyi seçmedilk evvel kanserin boyutları ve hangi bölgelere yayıldığı, hanımın yaşı ve genel sıhhati üzere faktörler göz önüne alınır. Rahim ağzı kanserinde üç ana sistem cerrahi, ışınım tedavisi ve kemoterapidir. Rahim kanserinin tedavisinde cerrahi olarak rahmi almak (histerektomi operasyonu) temel prensiptir. Operasyon sırasında kanserin yaygınlığını saptamak için karın ortasından örnekler alınır, tüpler ve yumurtalıklar çıkartılır. Operasyon daha sonrasında çıkartılan tüm kesimler patolojik değerlendirmeye alınarak kanserin yaygınlığı saptanır, şayet kanser rahim dışına yayılmamışsa tedavi tamamlanmış olur; fakat kanser diğer organ ya da dokulara yayılmışsa ek bir tedavi gerekebilir. Bu tıp ilerlemiş çeşitlerde, cerrahi operasyonun akabinde ışınım (ışın) tedavisi uygulanabilir. Çok özel birtakım durumlarda ilaç tedavisi (kemoterapi) de kullanılır.
Yumurtalık kanserinin klasik tedavisi cerrahi ve akabinde yapılan ilaç (kemoterapi) tedavisidir. Kimi durumlarda hastanın şikayetlerini gidermek için radyoterapi de uygulanabilir.
Vajen kanserinin tedavisinde kanser vajinanın doruğunda rahim ağzına yakın yerleşmişse cerrahi olarak rahim ve vajinanın üçte birlik üst kısmı çıkarılır. Bu sürece alt karın bölgesi lenf bezlerinin çıkarılması da eklenir. Cerrahi operasyon daha sonrası radyoterapi uygulanır. Kanser vajinanın orta kısmına yerleşmişse cerrahi operasyon uygulanmaz, yalnızca radyoterapi uygulanır. Kanser vajinanın girişine yani alt üçte birlik kısma yerleşmişse dış vajina ile bir arada vajenin alt üçte birlik kısmı cerrahi olarak çıkartılır. Bu tedaviye radyoterapi de eklenir.
Vulva kanserinin tedavisinde vulvektomi denilen bir operasyonla vulva ve kasık lenf bezleri çıkartılır. Vulvanın çıkarılmasının akabinde plastik cerrahlar tarafınca vulva ve vajina estetiği yapılabilmektedir. Cerrahi operasyon daha sonrası ekseriyetle radyoterapi de uygulanır.
5. Tedavi edilen jinekolojik kanserler tekrar eder mi?
Her kanserde olduğu üzere jinekolojik kanserlerde de yeniden etme riski bulunur. Fakat mesela rahim kanserinin tedavisinde rahim büsbütün alındıysa ve kanser diğer bir doku ya da organa sıçramadıysa bu risk çok düşüktür.
6. Jinekolojik kanserlere yakalanmamanın bir yolu var mıdır? Neler yapılmalı?
Jinekolojik kanserlerden korunmanın ve tedaviden istenen kararı almanın en tesirli yolu teşhiste geç kalmamaktır. Erken teşhis ise lakin sistemli jinekolojik taramalar yaptırarak mümkün olmaktadır. Bunun için tertipli olarak jinekolojik muayene ve pelvik ultrasonografinin yanı sıra pap smear testi yaptırılmalı, menopoz daha sonrası oluşan kanamalar takip edilmelidir. Ayrıyeten rahim ağzı kanserinde HPV aşısı yüzde 100’e yakın müdafaa sağlarken sigara tüketilmemesi, B vitamini desteği, B (beta) ve folat içerikli diyetler rahim ağzı kanseri riskini azaltmaktadır.
7. Erken teşhis ve teşhis için ne kadar çoğunlukla denetim önerilmektedir?
Jinekolojik kanserlerin erken teşhis ve teşhisi için birinci cinsel bağ daha sonrasında rutin muayenelere başlanması öneriliyor. Genelde ise tüm bayanların yılda en az bir kez ya da altı ayda bir jinekolojik muayeneye gitmesi gerekiyor. Ayrıyeten bayanlarda serviks kanseri tarama programı kapsamında 30-65 yaş aralığındaki bayanlar, KETEM (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri), Toplum Sıhhati Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sıhhati Merkezlerinde (ASM), beş yılda bir smear ve HPV-DNA testi yaptırabilir. Muayene hastanın kelamlı öyküsünün alınması ile başlar. Akabinde genital organın evvel dış yapısı tabip tarafınca muayene edilir. Sürecin devamında gerekli görülürse vajina içinin fizik muayenesi yapılır. İlerleyen süreçte vajina duvarı ve rahim ağzı üzere iç bölgeler vajinal ultrason ile görüntülenebilir.
8. Denetim randevuları için hangi sıhhat ünitesine başvurulmalıdır?
Jinekolojik denetim randevuları için hastanelerin “Kadın Hastalıkları ve Doğum (Jinekoloji)” kısımlarına başvurulmalıdır.
9. Ameliyat sürecinin akabinde nelere dikkat edilmelidir?
Jinekolojik ameliyat daha sonrası hekiminizin önerdiği beslenme yönergelerine uymalı ve ilaçlarınızı açıklandıği biçimde almaya devam etmelisiniz. Jinekolojik ameliyat daha sonrası yaklaşık 4 ile 6 hafta daha sonra ortaya çıkabilecek vajinal lekelenme yahut yavaşça kanama sık görülen bir durumdur. Ağır bir kanama olduğunda hekiminize başvurmalısınız. Ameliyat daha sonrası ekseriyetle birinci 8 hafta vajinal bağa girmek önerilmez, kimi durumlarda daha fazla da beklemek gerektiğinden vajinal bağlantıya girmedilk evvel hekiminize danışmalısınız. Ayrıyeten ameliyat daha sonrası denetim randevularınıza kesinlikle gitmeli ve düzgünleşme süreci için hekiminizin tekliflerini takip etmelisiniz.
10. Jinekolojik kansere yakalanan biri çocuk sahibi olabilir mi?
Üreme çağında çocuk sahibi olmak isteyen bayanlarda kanserin evresine göre tedavi yapılarak hastanın doğurganlığın korunması mümkün. Örneğin rahim kanserinin erken evrede tedavisine başlandığında 6-12 ay hastalığı hormonal tedavi ile baskılayıp hastalara çocuk sahibi olmaları için fırsat sağlanabilir. Yumurtalık kanserinde kanser tek bir yumurta ile hudutlu ise öbür yumurtalık ve rahim korunarak operasyon yapılır. Rahim ağzı kanserinde de hastalık erken evrede ise rahim korunarak ve yalnızca rahim ağzı çıkarılarak tedavi
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı