ışınım korkusu göğüs kanseri hadiselerini artırdı

PekYakinda

Yeni Üye
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) aracılığıyla tüm vilayetlerde mamografi taramaları yapıldığını ve Türkiye’de her 3 bayandan 1’inin bu taramalara katıldığını söyleyen Türk Radyoloji Derneği (TÜRKRAD) Genel Sekreteri Prof. Dr. İhsan Şebnem Örgüç, bu taramalarda bir sorun görüldüğü takdirde hastaları ileri incelemeye yönlendirildiklerini ve kimi bayanların “ışınım korkusu” niçiniyle bu taramalara katılmadığını anlattı.

Prof. Dr. İhsan Şebnem Örgüç, mamografinin ışınıma, ötürüsıyla kansere yol açtığı tarafındaki görüşü şöyleki kıymetlendirdi:

“Bu hakikaten bir dehşet ve efsane haline gelmeye başladı diye düşünüyorum. ışınım korkusu tıbbın yapabileceği hizmetleri engelleme noktasına kadar geldi. Bana soran hastalarıma, ‘ışınımdan niçin korkuyorsunuz?‘ diyorum. ‘Kanser yapar‘ diyorlar.

Evet, teorik olarak o denli bir risk var ancak kanıtlanan, mamografinin yol açtığı göğüs kanseri çabucak hemen yok. ‘Üç saatlik bir uçuşta, mamografiye eş kıymet ışınım alıyorsunuz. Bu niçinle uçağa binmekten geri duruyor musunuz?’ diye soruyorum. ‘Hayır‘ diyorlar, şaşırıyorlar.

Şu anki aygıtlar eski sistemlere göre hayli düşük oranda ışınımla imajları oluşturabildiği için artık bunu göz arkası edebilecek kadar rahat davranmak istiyoruz. Olağan ki kimseye gereksiz ve sık tetkik yapmak istemiyoruz. Lakin bayanlarımızın bu işleri vaktinde yaptırması hayatları için fazlaca kıymetli.”

RİSK FAKTÖRÜ OLANLAR İÇİN TARAMADA 30 YAŞ ÖNEMLİ

Mamografinin hangi yaş aralığında çektirilmesi gerektiğine yönelik farklı görüşler olduğunu anlatan Örgüç, makûs sonuçlar yaşanmasını tedbire ve mevt riskini azaltmada 40 yaşın değerli bir hudut olduğunu aktardı.

Prof. Dr. Örgüç, tarama programlarındaki yaş aralığının 70’e kadar sürdüğünü belirterek, “Yılda bir en âlâ aralık. 70 yaş bir hudut üzere gözüküyor lakin toplumda giderek artan ömür müddeti var. ötürüsıyla bayan sağlıklıysa, hayat beklentisi 10 yılın üzerindeyse mamografi taramalarına devam etmesini istiyoruz” dedi.

Meme kanserinde en değerli risk faktörünün genler olduğunu, artık genetik taramaların da yapılabildiğini lisana getiren Örgüç, risk faktörlerini şu biçimde sıraladı:

Bazı genetik sendromlar var, bunların kapsamında da göğüs kanseri riski fazla olabiliyor. Çok hormon kullanmak üzere birtakım niçinler de risk faktörü kabul ediliyor fakat bunlar daha minör sebepler. 30 yaşından itibaren, şayet ömür uzunluğu göğüs kanseri riski yüzde 20’nin üzerinde çıkıyorsa, 40 yaşına kadar beklemeniz gerçek değil, biz sizi daha erken taramaya almalıyız diyoruz ve bu taramaları 30 üzere daha aşağı bir yaşa çekiyoruz.

Toplumda ve kimi vakit doktorlar içinde “40 yaşın altındakilere hiç bir vakit mamografi yapılmaz” halinde yanlış bir algı olduğuna da dikkati çeken Örgüç, 30 yaşında göğüs kanseri tanısı niçiniyle tedavisine başlanmış ancak hiç mamografi çekilmemiş hastalarla karşılaştığından bahsetti.

ERKEN BULGU YAKALAYAN SİSTEM: ‘MAMOGRAFİ’

Prof. Dr. Örgüç, göğüs kanserinin en erken bulgusu ya da dokunun bozulduğunun birinci işaretinin, göğüs ortasında toplu iğne başı üzere küçük kireçlenmeler olduğunu aktararak, bu kireçlenmeleri en âlâ gösteren usulün de mamografi olduğunu söylemiş oldu.

Kitle oluşmadan ve kanser bir tümör haline dönüşmeden doku bozulmasının birinci işaretlerini mamografide bulabildiklerini, bu niçinle yüksek risk kümesindeki hastalara mamografi uyguladıklarını belirten Örgüç, bunun yanı sıra manyetik rezonans görüntüleme (MR) ya da ultrasonu da kullandıklarını lisana getirdi.

Taramanın hayatta kalma oranını artırdığına dikkati çeken Örgüç, “aslına bakarsanız bu tarama programlarının ulusal bazda oluşturulmasındaki en değerli niye bu. Dünya Sıhhat Örgütünün tarama programları için kimi kriterleri var. Bunlardan biri de taramanın işe yarıyor olduğunu, sağ kalımı ve hastalıksız hayat müddetini uzattığını kanıtlamanız gerekiyor. Bunlar dünya üzerinde yapılan fazlaca fazla çalışmayla artık belirlenmiş durumda” diye konuştu.

Örgüç, 1990’larda tarama yapılan ve yapılmayan bayanlar içinde hayat müddetlerine bakılan bir çalışmaya işaret ederek, hayli eski formüllerle bile bunun yüzde 25 arttığının görüldüğünü kelamlarına ekledi.