PekYakinda
Yeni Üye
Organ yetmezliği hastaların yalnızca fizikî sıhhatlerini değil ruh sıhhatlerini da etkilemektedir. Başarılı bir tedavi süreci için hastanın ruh sıhhati çok kıymetlidir. ’’Ruh ve vücut bir bütündür.’’ ötürüsıyla ruhsal düzgünlük hali olmadan bedensel düzgünlük halinin olması beklenemez. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi’nden Klinik Psikoloji Uzmanı Psk. Müge Leblebicioğlu Arslan, anlattı.
Organ yetmezliği olan hastalarda bilhassa depresyon, panik atak ve anksiyete üzere ruhsal rahatsızlıklar çoğunlukla görülebilmektedir. Bu sebeple nakil öncesi, nakil süreci ve nakil daha sonrasında hastaların ruhsal olarak neler yaşadığı ya da yaşayabilecekleri ve önleyici faktörlere dair bilgilendirilmesi hem ruhsal tıpkı vakitte bedensel uygunluk hali için pek kıymetlidir. Günümüzde organ nakli bekleyen hasta sayısı artarak devam etmektedir. Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de en çok organ nakli hadiselerinin böbrek yetmezliği olduğu söylenebilir. Her yıl farklı yaş kümelerinde olan biroldukça hasta nakil için sıra beklemekte ve bu bekleme süreci şahıslarda birlikteinde hem fizikî birebir vakitte ruhsal yıpranmalara niye olabilmektedir.
İşlevini yerine getiremeyen organın canlı ya da meyyitten alınan sağlam organla hastanın tedavi edilmesine organ nakli ya da organ transplantasyonu denmektedir. Tedavide en temel hedeflerden biri hastanın hayat kalitesini yani fonksiyonelliğini arttırmaktır. Yapılan çalışmalar transplantasyon daha sonrasında hastalarda öncesine oranla bariz seviyede fizikî işlevlerde ve ömür kalitesinde artış görülmektedir. birebir vakitte transplantasyon öncesine bakılırsa hastaların kendilerini daha enerjik hissettikleri ve toplumsal yaşama daha rahat katıldıkları görülmüştür.
Ruhsal manada nakil sürecini hastanın ikircikli hislerinin bir ortada olduğu bir periyot olarak tanımlayabiliriz. Hastaların hissettiği duygu durumu üç temel devir içerisinde ele alabiliriz:
Nakil öncesi periyot; hastanın ağır hisler ve hazırlıklar içerisinde beklediği süreci kapsamaktadır. Süreçteki belirsizlik hastada başlı başına gerilim, telaş, ümitsizlik üzere olumsuz hisleri tetikleyebilmektedir. Bilhassa bu vakitte şahıslarda depresyon, anksiyete, oburunun organını almaya yönelik suçluluk duygusu üzere ruhsal sorunlar görülebilmektedir.
Nakil periyodu; bu vakitte hasta ameliyatın başarılı geçip geçmeyeceğine, organın ahenk sağlayıp sağlayamayacağına ya da sevdiklerinden farklı kalma ve mevte dair fonksiyonel olmayan niyetler içerisine girebilmektedirler.
Nakil daha sonrası periyot; yeni organa ahenk sağlama süreci içerisinde olan hastada vakit zaman çökkün his durum görülebilmektir.
Psikolojik Manada Sağlıklı Bir Nakil Süreci için Neler Yapılmalı?
1.Organ naklinin hem organın yeni bedene birebir vakitte hastanın yeni organa alışmaya çalıştığı başlı başına bir ahenk süreci olduğu unutulmamalıdır
Bu süreçte mutsuzluk, memnunluk, umut ve ümitsizlik üzere ikircikli hislerin yaşanması son derece olağandır. Tüm bu duygusal dalgalanmalar olağan olmakla bir arada sıklıkla transplantasyon daha sonrasında diyaliz sürecine göre fizikî ve ruhsal güzellik halinde artış görülmektedir. Bu durum yalnızca hastanın hayatını değil alaka kurduğu bireylerde olumlu yansıdığı söylenebilir. Var olan mevcut sürece uyumlanmak yeni sistem ve rutinler oluşturmak bu süreçte kişiyi rahatlatacaktır.
2. Yeni ömür sistemi oluşturmak ve denetimleri ihmal etmemek son derece önemli
Transplantasyon daha sonrası verilen ilaçların nizamlı kullanılması, tertipli tabip denetimlerine gidilmesi, diyet ve beslenme programına uygun besin alımının gerçekleştirilmesi, tabip denetiminde nizamlı idman yapılması pek kıymetlidir.
3. Hislerinizi bastırmak yerine fark edin
Genel olarak bu süreçte yapılan yanlış olumsuz hislerden kaçınmak ve onları bastırmaya çalışmaktır. tıpkı vakitte bilhassa transplantasyon daha sonrası hastaların daima olumlu duygulanım içerisinde olma beklentisi gerçekçi olmadığı kadar fonksiyonel de değildir. Bizim kaçınılması ve bastırılması gerektiğini düşündüğümüz negatif hislerin da hayatımızda birer fonksiyonu vardır. Şayet kişi negatif hislerinin farkında olmaz ve kaçınırsa beraberinde bağlantılı hissin kendisine vermeye çalıştığı bildirinin da farkında olmayacaktır. Hisler birer elçidir ve ruh sıhhatinizin alarm sistemi üzeredir. Kişinin hissettiği duygu olumsuz bir his olsa dahi belli seviyede hissedilen duygu aslında bizi motive eder ve tehlikelere karşı kendimizi ve etrafımızdakileri korur, tedbirler alarak hayatta kalmamızı sağlar.
4. Hislerinizi söz etmekten çekinmeyin
Transplantasyon öncesi ve daha sonrası hastaların hislerin farkındalığı kadar sözü de kıymetli bir mevzudur.Kişilerin hissettikleri gerilim, öfke, suçluluk, mutsuzluk ya da ümitsizlik üzere olumsuz hislerin söz edilmemesi hastaların ruh sıhhati üzerinde olumsuz tesirlere niye olabilmektedir. Olumsuz his ve kanılara kapıldığınızda sigara içmek, ilacı kullanmasını bırakmak, meskenden dışarı çıkmamak üzere duyguyu telafi edici fonksiyonel olmayan tavırlar yerine, ‘’ Şu anda ne hissediyorum?’’ ‘’Bu duyguya sebep olan aklımdaki niyet ya da fikirler neler?’’ vb. sorular üzerinde ağırlaşmak hislerinizi fark edip mananız için değerli bir adım olacaktır. Buna ek olarak olumsuz niyet ve hislerinizi yakınızla ya da vericinizle paylaşmak sizi rahatlatarak baş etmenizi kolaylaştıracaktır.
5. Ruhsal takviye almaktan çekinmeyin
Fiziksel takviye kadar ruhsal dayanağında başarılı bir tedavi sürecinde değerli bir rol oynamaktadır. Duygusal manada baş etmekte zorlanıyorsanız bu durum işlevselliğinizi etkilemeye başladıysa, baş edemediğiniz ya da baş etmekte zorlandığınız fikir, imaj ve hisler var ise bir ruh sıhhati uzmanıyla görüşerek dayanak almanız hem fizikî sıhhatiniz birebir vakitte ruhsal güzel olma haliniz açısından pek değerli olduğu unutulmamalıdır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Organ yetmezliği olan hastalarda bilhassa depresyon, panik atak ve anksiyete üzere ruhsal rahatsızlıklar çoğunlukla görülebilmektedir. Bu sebeple nakil öncesi, nakil süreci ve nakil daha sonrasında hastaların ruhsal olarak neler yaşadığı ya da yaşayabilecekleri ve önleyici faktörlere dair bilgilendirilmesi hem ruhsal tıpkı vakitte bedensel uygunluk hali için pek kıymetlidir. Günümüzde organ nakli bekleyen hasta sayısı artarak devam etmektedir. Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de en çok organ nakli hadiselerinin böbrek yetmezliği olduğu söylenebilir. Her yıl farklı yaş kümelerinde olan biroldukça hasta nakil için sıra beklemekte ve bu bekleme süreci şahıslarda birlikteinde hem fizikî birebir vakitte ruhsal yıpranmalara niye olabilmektedir.
İşlevini yerine getiremeyen organın canlı ya da meyyitten alınan sağlam organla hastanın tedavi edilmesine organ nakli ya da organ transplantasyonu denmektedir. Tedavide en temel hedeflerden biri hastanın hayat kalitesini yani fonksiyonelliğini arttırmaktır. Yapılan çalışmalar transplantasyon daha sonrasında hastalarda öncesine oranla bariz seviyede fizikî işlevlerde ve ömür kalitesinde artış görülmektedir. birebir vakitte transplantasyon öncesine bakılırsa hastaların kendilerini daha enerjik hissettikleri ve toplumsal yaşama daha rahat katıldıkları görülmüştür.
Ruhsal manada nakil sürecini hastanın ikircikli hislerinin bir ortada olduğu bir periyot olarak tanımlayabiliriz. Hastaların hissettiği duygu durumu üç temel devir içerisinde ele alabiliriz:
Nakil öncesi periyot; hastanın ağır hisler ve hazırlıklar içerisinde beklediği süreci kapsamaktadır. Süreçteki belirsizlik hastada başlı başına gerilim, telaş, ümitsizlik üzere olumsuz hisleri tetikleyebilmektedir. Bilhassa bu vakitte şahıslarda depresyon, anksiyete, oburunun organını almaya yönelik suçluluk duygusu üzere ruhsal sorunlar görülebilmektedir.
Nakil periyodu; bu vakitte hasta ameliyatın başarılı geçip geçmeyeceğine, organın ahenk sağlayıp sağlayamayacağına ya da sevdiklerinden farklı kalma ve mevte dair fonksiyonel olmayan niyetler içerisine girebilmektedirler.
Nakil daha sonrası periyot; yeni organa ahenk sağlama süreci içerisinde olan hastada vakit zaman çökkün his durum görülebilmektir.
Psikolojik Manada Sağlıklı Bir Nakil Süreci için Neler Yapılmalı?
1.Organ naklinin hem organın yeni bedene birebir vakitte hastanın yeni organa alışmaya çalıştığı başlı başına bir ahenk süreci olduğu unutulmamalıdır
Bu süreçte mutsuzluk, memnunluk, umut ve ümitsizlik üzere ikircikli hislerin yaşanması son derece olağandır. Tüm bu duygusal dalgalanmalar olağan olmakla bir arada sıklıkla transplantasyon daha sonrasında diyaliz sürecine göre fizikî ve ruhsal güzellik halinde artış görülmektedir. Bu durum yalnızca hastanın hayatını değil alaka kurduğu bireylerde olumlu yansıdığı söylenebilir. Var olan mevcut sürece uyumlanmak yeni sistem ve rutinler oluşturmak bu süreçte kişiyi rahatlatacaktır.
2. Yeni ömür sistemi oluşturmak ve denetimleri ihmal etmemek son derece önemli
Transplantasyon daha sonrası verilen ilaçların nizamlı kullanılması, tertipli tabip denetimlerine gidilmesi, diyet ve beslenme programına uygun besin alımının gerçekleştirilmesi, tabip denetiminde nizamlı idman yapılması pek kıymetlidir.
3. Hislerinizi bastırmak yerine fark edin
Genel olarak bu süreçte yapılan yanlış olumsuz hislerden kaçınmak ve onları bastırmaya çalışmaktır. tıpkı vakitte bilhassa transplantasyon daha sonrası hastaların daima olumlu duygulanım içerisinde olma beklentisi gerçekçi olmadığı kadar fonksiyonel de değildir. Bizim kaçınılması ve bastırılması gerektiğini düşündüğümüz negatif hislerin da hayatımızda birer fonksiyonu vardır. Şayet kişi negatif hislerinin farkında olmaz ve kaçınırsa beraberinde bağlantılı hissin kendisine vermeye çalıştığı bildirinin da farkında olmayacaktır. Hisler birer elçidir ve ruh sıhhatinizin alarm sistemi üzeredir. Kişinin hissettiği duygu olumsuz bir his olsa dahi belli seviyede hissedilen duygu aslında bizi motive eder ve tehlikelere karşı kendimizi ve etrafımızdakileri korur, tedbirler alarak hayatta kalmamızı sağlar.
4. Hislerinizi söz etmekten çekinmeyin
Transplantasyon öncesi ve daha sonrası hastaların hislerin farkındalığı kadar sözü de kıymetli bir mevzudur.Kişilerin hissettikleri gerilim, öfke, suçluluk, mutsuzluk ya da ümitsizlik üzere olumsuz hislerin söz edilmemesi hastaların ruh sıhhati üzerinde olumsuz tesirlere niye olabilmektedir. Olumsuz his ve kanılara kapıldığınızda sigara içmek, ilacı kullanmasını bırakmak, meskenden dışarı çıkmamak üzere duyguyu telafi edici fonksiyonel olmayan tavırlar yerine, ‘’ Şu anda ne hissediyorum?’’ ‘’Bu duyguya sebep olan aklımdaki niyet ya da fikirler neler?’’ vb. sorular üzerinde ağırlaşmak hislerinizi fark edip mananız için değerli bir adım olacaktır. Buna ek olarak olumsuz niyet ve hislerinizi yakınızla ya da vericinizle paylaşmak sizi rahatlatarak baş etmenizi kolaylaştıracaktır.
5. Ruhsal takviye almaktan çekinmeyin
Fiziksel takviye kadar ruhsal dayanağında başarılı bir tedavi sürecinde değerli bir rol oynamaktadır. Duygusal manada baş etmekte zorlanıyorsanız bu durum işlevselliğinizi etkilemeye başladıysa, baş edemediğiniz ya da baş etmekte zorlandığınız fikir, imaj ve hisler var ise bir ruh sıhhati uzmanıyla görüşerek dayanak almanız hem fizikî sıhhatiniz birebir vakitte ruhsal güzel olma haliniz açısından pek değerli olduğu unutulmamalıdır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı