Sanat terapisi demans riskini azaltıyor

PekYakinda

Yeni Üye
Ergoterapi ile hayattaki farkındalığın artırılması hedefleniyor

Ergoterapinin çalışma alanları, şahısların günlük hayatındaki aktivitelerin bütününü kapsıyor. Ergoterapistlerin gereksinim duyduklarında sanat terapisine başvurabildiklerini belirten uzmanlar, bu sayede ergoterapistlerin kişinin aktiviteye iştiraki artırmayı, hayatındaki farklılıkları artırmayı, sıhhati güzelleştirmeyi ve olumsuz tecrübelerinin tesirini azaltmayı hedeflediklerini tabir ediyor. Öğr. Gör. İsa Kör, sanat terapisinin yaşlı bireylerde demans geliştirme riskini azalttığını vurgularken kukla ve boya üzere araçların da olumlu tesirler sağladığına dikkat çekti.


Dünya Ergoterapistleri Federasyonu WFOT (World Federation of Occupational Therapists) öncülüğünde her yıl 27 Ekim Dünya Ergoterapi Günü olarak kutlanıyor.

Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Kısmı Öğr. Gör. İsa Kör, sanat terapisi ve ergoterapinin uyumlu bağlantısından ve sağladıkları yararlardan bahsetti.

Aktiviteler azalınca kişinin rolleri kayboluyor

Ergoterapinin çalışma alanlarının bireylerin günlük hayatındaki aktivitelerinin bütününü kapsadığını belirten ergoterapist İsa Kör, “Ergoterapiyi bireyin kendine bakım, çalışma, boş vakit ve oyuna faal iştiraki olarak tanımlayabiliriz. Buna ek olarak aktivite ise insanların kendileri ile ilgilenmek, hayattan zevk almak, toplumsal ve ekonomik ortamlara katkıda bulunmak üzere kendine uğraş edindiği her şey olarak tanımlanabilir. Bireylerin hayatta bir rolü vardır. Roller ise her yaşta ve her ortam değişiminde farklılık gösterebilir. Sıhhatin bozulmasıyla kişinin aktivitelere iştirakinde azalmalar görülebiliyor. Aktivite iştirakindeki düşüş ise kişinin omurundaki rollerin kaybbulunmasına niye olabiliyor. Rollerin kaybolması, kişiyi hayattaki beklentilerinde değişliklere sürüklerken şahısta aktivitedeki kayıplara bağlı olarak sıhhatin berbata gitmesiyle ilgili yıkımlar görülebiliyor. Birey hayatta kendini kıymetsiz hissetme, birisine bağımlı olarak yaşama, günlük aktivitelerini yerine getirememe, yatağa bağımlı yaşama üzere durumlarla karşılaşabiliyor.” dedi.

İlk gaye ruhsal rahatsızlığı olan kişiler…

Ergoterapist İsa Kör, ergoterapistlerin şahıstaki olumsuz tecrübelerin tesirini azaltmak için aktiviteye iştiraki artırmak, kişinin omurundaki farklılıkları artırmak, rutinler oluşturmak, sıhhati güzelleştirmeyi teşvik etmek, yeterli olma halini sağlamak için sanat terapisine başvurabildiklerini söylemiş oldu ve kelamlarına şu biçimde devam etti:

“Sanat terapisini kişinin his ve kanılarını söz etmenin sözel olmayan, sanatsal yaratım sürecinde terapötik ve hayatı zenginleştirmesi fikrine dayandırabiliriz. Sanat terapisinin amacı birinci başta ruhsal rahatsızlığı olan şahıslardır. daha sonrasında bu terapinin popülasyonu çocuklar, ergenler, yaşlılar, öğrenme ve ahenk zorluğu yaşayan bireyler, otizm spektrum bozukluğu, istismar geçmişinin bulunması, kayıp yahut doğal afet yaşayanlar üzere günlük ömürde kuvvetlikleri bulunan bireylere genişledi. Sanat terapisi, gerilimle yahut öz farkındalıkla çaba eden ve şahsi zorluklara yol açan baskıya sahip bireyleri dayanaklar. Günümüzde sanat terapisi yalnızca terapötik yaklaşım olarak değil bununla birlikte bireylerin yahut kümelerin potansiyellerini keşfedip birtakım toplumsal problemleri çözdüğü gelişimsel uygulama olarak ele alabilir. Bu noktada sanat terapi ile ergoterapinin özel ihtiyaçlı bireyleri desteklenmesinde ortak çalışmaları dikkat çekiyor.”

Terapide kukla kıymetli bir araç

Sanat terapisinde kullanılan araçlardan birinin de kuklalar olduğunu belirten ergoterapist İsa Kör, “Kukla sanat terapisinde metaforik bir tabirdir. Ergoterapist görüşmelerinde sözel lisanı kullanmakta kuvvetlik çeken çocuklarla çizim, kil kalıplama ve kolay yapma üzere yollarla etkileşim kurmak yalnızca terapist için değil çocuk ortasında eğlenceli bir seçenektir. Bunun yanında direkt konuşmak yerine kukla kullanması çocuğun konuşmadan daha az düşmanca ve tehdit edici fikirlerine kapılmasına dayanak olabilir.” tabirlerini kullandı.

Boyalar olumlu tesir yaratabiliyor

Sanat çalışmalarında kurşun kalem, boya kalemleri, kolaj gereçler, pullar, fırça, kil ve sulu, yağlı, pastel boyalar üzere gereçlerin kullanılabildiğini belirten ergoterapist İsa Kör, “Malzemelerin kullanmasına bağlı olarak içeride oluşturulmaya çalışılan ahenk kişinin dışa vurumu olarak söz edilebilir. Boyaların ayrıyeten travmatik olaylardan daha sonra uzun müddetli hafızada olumlu tesiriyle ilgili yapılan çalışmalar mevcut. Bilhassa akışkan yapıdaki boyaların bireyde gevşeme ve meditatif tecrübeleri teşvik ettiği gözlemlendi. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklarla çalışmalar yaparken kullanılan boyalar ve kilin çocuğun öz düzenleme, kendini denetimde tutma, planlama üzere yürütücü fonksiyonlarını geliştirmede değerli tesirleri olduğu tespit edildi. Ergoterapistin sanat çalışmalarına yer vermesi bireyin vakti verimli, manalı ve pahalı kullanımına imkan sağlayabilir.” diye konuştu.

Özellikle pediatri alanında çalışıyorlar

Ergoterapist İsa Kör, Sanat terapisi ile ergoterapiyi birlikte ele alırken farklı noktalara odaklandıklarını unutmamak gerektiğini vurguladı ve kelamlarını şu biçimde sürdürdü:

“Ergoterapist bireyin sanat çalışması esnasında kaçınabileceği, dokunmak istemeyeceği, ağzına alabileceği ve kendisine tehlike yaratabilecek noktaları öncesinden saptayabilir. Bireyin hangi alanında bir maharet eksikliği var ise ona göre farklı sanatsal çalışmaları uygulamayı tercih edebilir. Ergoterapistler ülkemizde bilhassa pediatri alanında çalışmalar yapıyorlar. Burada son periyotta çocuklarda gözlemlenen otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme kuvvetliğü, down sendromu, serebral palsi üzere dezavantajlı kümelere oldukcaça rastlanıyor. Ergoterapist her bireyi kendi ilgi alanına ve şahsi özelliklerine nazaran ele alacağı için sanatsal çalışmasını öğrenme kuvvetliğü bulunan iki farklı bireyde farklı uygulamalara gidilebilir. Bu yüzden ergoterapistler dezavantajlı kümede makul bir sanat gerecini kullanmayı uygun bulmayabilir. Her kümesi kendi ortasında değerlendirmenin yanında bireye özel yaklaşımı hedefleyerek şahsa özel yaklaşım benimsiyorlar. Lakin burada sanatsal çalışmanın yapıldığı ortamdaki toplumsal bağlantılardaki etkileşiminin değerini atlamamak gerekiyor. Küme çalışmalarında sanatsal çalışmalarla ortak etkileşime giren bireylerin toplumsal hünerlerinde gelişimler görülebiliyor.”

Aktivite iştirakini artırmayı amaçlıyorlar

Ergoterapistlerin psikiyatrik bozukluğu bulunan bireylerde sanatsal çalışmaları kullanımındaki asıl maksatlardan birisinin kişinin kendini güzel hissetmesinin yanında aktivite iştirakini artırmak istemesi olduğunu belirten ergoterapist İsa Kör, “Psikiyatrik bozukluklarda günlük rutinlerde azalmalar görülebiliyor. Bireyler plan yapma, tertip, aktiviteyi başlatma, sürdürme ve bitirme üzere noktalarda sorunlarla karşılaşılabiliyorlar. Burada günlük omurdaki aktivelerin çeşitliliğin artırılması hedefleniyor. Örneğin fotoğraf, kil, dans, müzik hepsi kendi ortasında ayrıyeten farklı noktalara dayanak sağlıyor. Ergoterapist ise bireyin yatkın olduğu noktada aktivitelere sanatsal çalışmaları dahil ederek çalışmalarındaki etkileşimi destekleyebiliyor.” dedi.

Demans riskini düşürüyor

Geriatrik bireylerde hafıza ve dikkat üzere bilişsel marifetleri kuvvetlendirmek ve fizikî hareketliliği artırmak için sanat terapisine muhtaçlık duyulabildiğini tabir eden ergoterapist İsa Kör, “Sanat, soyut düşünme, yargılama ve hafıza üzere çeşitli maharetleri kullanmayı gerektiriyor. Yaşlı bireylerde demans geliştirme riskinin daha düşük gözlemlenmesinde sanatın tesiri dikkat çekiyor. Sanat yoluyla bilişi kullanmak birden fazla rehabilitasyon hizmetinden yararlan yaşlı popülasyonda bağımsız fonksiyonlara dönüşebilir.” diye konuştu.

Ergoterapistler bireyin uygunluk haline odaklanıyor

Ergoterapist İsa Kör, ‘Ergoterapistler sanatı araç olarak kullanabilirken, görüşmelerinde yalnızca sanat terapisine yer vererek ilerlemezler’ dedi ve kelamlarını şu biçimde tamamladı:

“Müzik, fotoğraf, kil, dans çalışmaları görüşmelerinde olabilir fakat bireylerin bahsedilen alanlar üstündeki gelişimlerine ve kendilerini sanatsal çalışmalarla söz ediş biçimine odaklanmaz. Ergoterapistin gayesi kişinin günlük omurundaki aktiviteleri çeşitlendirmek, geliştirmek ve değiştirmektir. Bunları yaparken bireyin düzgünlük haline odaklanır. Kişinin kaybolan yetilerine bakılırsa aktiviteler belirleyerek kişinin marifetlerini geliştirmeyi, eski haline getirmeyi ve kayıpları önlemeyi amaçlayarak bireyin ömrünü dayanaklar.”

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı