PekYakinda
Yeni Üye
Kronik hastalıklar yalnızca genel sıhhatimizi değil, uykumuzu da yakından ilgilendiriyor. Kalp yetmezliği, diyabet, böbrek hastalıkları, obezite üzere toplumda en sık rastlanan kronik hastalıkların uyku sorunlarını de birlikteinde getirdiğinin altını çizen Yataş Uyku Heyeti Üyesi Tabip Diyetisyen Çağatay Demir, beslenmenin kronik hastalıklarla ilgisine de dikkat çekiyor.
Uyku üretkenlik ve verimliliğin yanı sıra hafıza, konsantrasyon üzere bilişsel fonksiyonları; kişinin ömür kalitesi ve yeterlilik durumunu olumlu tarafta etkiliyor. Uyku sistemindeki bozulmalar kronik hastalıkların tetiklenmesi, anksiyete, depresyon, ağrıya karşı duyarlılığın artması, sonluluk, halüsinasyon, iştahsızlık, boşaltımda güçlük üzere problemlerin ortaya çıkmasına niye oluyor. Dünyada önde gelen vefat sebepleri içinde yer alan kronik hastalıkların biroldukça sebebi olduğunu söyleyen Yataş Uyku Heyeti Üyesi Hekim Diyetisyen Çağatay Demir, şu biçimde devam ediyor: “Genetik yatkınlık, kazalar, viral hastalıklar bu niçinler içinde yer alıyor. Çevresel faktörler de kronik hastalıklara niye olabiliyor. Hava kirliliğinin olduğu bölgede yaşayanlar, asbest maruziyeti, kerpiç meskenlerde yaşayanlarda daha fazla görünen KOAH yahut gerilim yoğunluğu sebebi ile kalabalık kentlerde yaşayanlarda kronik hastalık riskini artırıyor. Ayrıyeten kişinin günlük hayattaki davranışları da kronik bir hastalığa yakalanma riskini artırıyor. Örneğin çok alkol tüketimi, sistemsiz uyku, gerilimli hayat, sigara içmek, antrenman yapmamak, fazla kilolu olmak ve sıhhatsiz beslenmek…”
Diyabet ile uyku bozukluğu içinde ilişki bulunuyor
Diyabet de uyku ile temaslı hastalıklar içinde yer alıyor. Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi’nin (American Academy of Sleep Medicine) yaptığı araştırmalara bakılırsa uyku yoksunluğu ve uyku bozukluğu ile diyabetin gelişimi yahut kötüleşmesi içinde bir bağ bulunuyor. Obstrüktüf uyku apnesinin glikoz metabolizmasını bozarak diyabet gelişimine niye olduğu da biliniyor. Yataş Uyku Heyeti Üyesi Dr. Dyt. Çağatay Demir, diyabet sorunu yaşayan bireylere şu tekliflerde bulunuyor: “Kontrollü karbonhidrat kısıtlamak birinci sırada öneme sahiptir. daha sonra diyeti kişiselleştirmek gerekir. Doymuş yağ ve sıradan şekerlerin beslenmeden kısmen çıkarılması tedavide gelişme sağlar. Fakat birtakım hastalar değişik kaynakların önerdiği yağ kısıtlamasız, karbonhidrat kısıtlamalı diyetlerden kısa dönem besbelli başarı sağlamışlardır. Ayrıyeten kardiyovasküler hastalık riski yüksek hastaların beslenmesinde doymuş yağlar, trans yağlar kolesterol düzeylerinin kontrolü açısından kısıtlanmalıdır. Düşük karbonhidratlı diyetler (20-120 gram/gün) düşük yağ içerikli diyetler oranla daha 21-28 mg/dl üzere bir oranda daha düşük kan glikoz düzeyleri sağlamaktadır. Yapılan çalışmaların çoğunluğu Akdeniz tipi beslenmenin uzun devirde kan şeker seviyeleri ve kolesterol seviyelerinin dengelenmesi açısından en başarılı beslenme formu olduğunu göstermiştir.”
Hemodiyaliz hastalarında derin uyku mühleti kısalıyor
Kronik böbrek yetmezliği yaşayan hastalar, hastalıktan ve/veya diyaliz tedavisinden kaynaklanan ve ömür kalitesini azaltan birfazlaca meseleyle karşılaşıyor. Bu sıkıntıların başında uyku sorunları geliyor. Diyaliz tedavisi alan hastaların yüzde 50-80’inde uyku sorunları yaşandığına dikkat çeken Dr. Dyt. Demir, şunları söylüyor: “Literatürde uyku kalitesini değerlendirmeye yönelik hemodiyaliz hastalarıyla yapılan çalışmalarda; hastaların, derin uyku sürelerinin kısaldığı, toplam uyku sürelerinin azaldığı, çeşitli uyku meselelerinin görüldüğü ve uyku kalitelerinin kötü olduğu belirtiliyor. Diyaliz hastalarında uyku meseleleri biroldukça faktörden etkileniyor. Bunlar içinde melatonin metabolizması bozuklukları, demir eksikliği, renal anemi ve nöropati, diyabet, kronik ağrı üzere patofizyolojik faktörler; depresyon, dert, endişe, cinsel sıkıntılar, psikososyal problemler, hemodiyaliz aygıtına bağımlı olmak üzere ruhsal faktörler ve hemodiyaliz seansları sırasında uyuklama, sabahın erken saatlerinde yahut geç saatte hemodiyaliz tedavisi alma, hemodiyaliz merkezine gidiş-dönüşte yolda geçen süre, sedanter yaşam, alkol ve kafein tüketimi üzere hayat biçimi ile ilgili faktörler yer alıyor.”
Dr. Dyt. Demir, kronik böbrek yetmezliği yaşayan hastaların beslenme tedavisinde uygun ölçüde güç ve protein alımının, uygun vücut ağırlığının sağlanması ve korunmasının, beslenmede sodyum, potasyum, fosfor, sıvı ölçüsü, vitaminlerin yanlışsız ölçülerde alınması gerektiğinin altını çiziyor.
Uyku bozukluğuna niye olan en değerli hastalık: Obezite
Obezite bedende yağ kütlesinin fazlaca fazla olduğu manasına geliyor. Obezitenin kronik hastalık olarak isimlendirilmesinin sebebi ise öbür biroldukca kronik rahatsızlığa sebep olması ve öbür kronik hastalıklar üzere biroldukça sıhhat sıkıntısıyla birlikte hayat kalitesini düşürmesi olarak açıklanıyor. Türkiye’de 2 şahıstan 1’inin fazla kilolu, 3 bireyden 1’inin ise obez sınıfına girdiğini söyleyen Yataş Uyku Konseyi Üyesi Dr. Dyt. Çağatay Demir, uyku bozukluğuna niye olan en değerli hastalığını obezite olduğunu tabir ediyor. Dr. Dyt. Demir, “Obeziteden korunmak ve kurtulmak için sağlıklı beslenme, nizamlı uyku ve günlük antrenman kıymet taşıyor. Kişinin bu süreçte kesinlikle uzman tabip ve diyetisyenle bir arada ilerlemesi gerekir” diyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Uyku üretkenlik ve verimliliğin yanı sıra hafıza, konsantrasyon üzere bilişsel fonksiyonları; kişinin ömür kalitesi ve yeterlilik durumunu olumlu tarafta etkiliyor. Uyku sistemindeki bozulmalar kronik hastalıkların tetiklenmesi, anksiyete, depresyon, ağrıya karşı duyarlılığın artması, sonluluk, halüsinasyon, iştahsızlık, boşaltımda güçlük üzere problemlerin ortaya çıkmasına niye oluyor. Dünyada önde gelen vefat sebepleri içinde yer alan kronik hastalıkların biroldukça sebebi olduğunu söyleyen Yataş Uyku Heyeti Üyesi Hekim Diyetisyen Çağatay Demir, şu biçimde devam ediyor: “Genetik yatkınlık, kazalar, viral hastalıklar bu niçinler içinde yer alıyor. Çevresel faktörler de kronik hastalıklara niye olabiliyor. Hava kirliliğinin olduğu bölgede yaşayanlar, asbest maruziyeti, kerpiç meskenlerde yaşayanlarda daha fazla görünen KOAH yahut gerilim yoğunluğu sebebi ile kalabalık kentlerde yaşayanlarda kronik hastalık riskini artırıyor. Ayrıyeten kişinin günlük hayattaki davranışları da kronik bir hastalığa yakalanma riskini artırıyor. Örneğin çok alkol tüketimi, sistemsiz uyku, gerilimli hayat, sigara içmek, antrenman yapmamak, fazla kilolu olmak ve sıhhatsiz beslenmek…”
Diyabet ile uyku bozukluğu içinde ilişki bulunuyor
Diyabet de uyku ile temaslı hastalıklar içinde yer alıyor. Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi’nin (American Academy of Sleep Medicine) yaptığı araştırmalara bakılırsa uyku yoksunluğu ve uyku bozukluğu ile diyabetin gelişimi yahut kötüleşmesi içinde bir bağ bulunuyor. Obstrüktüf uyku apnesinin glikoz metabolizmasını bozarak diyabet gelişimine niye olduğu da biliniyor. Yataş Uyku Heyeti Üyesi Dr. Dyt. Çağatay Demir, diyabet sorunu yaşayan bireylere şu tekliflerde bulunuyor: “Kontrollü karbonhidrat kısıtlamak birinci sırada öneme sahiptir. daha sonra diyeti kişiselleştirmek gerekir. Doymuş yağ ve sıradan şekerlerin beslenmeden kısmen çıkarılması tedavide gelişme sağlar. Fakat birtakım hastalar değişik kaynakların önerdiği yağ kısıtlamasız, karbonhidrat kısıtlamalı diyetlerden kısa dönem besbelli başarı sağlamışlardır. Ayrıyeten kardiyovasküler hastalık riski yüksek hastaların beslenmesinde doymuş yağlar, trans yağlar kolesterol düzeylerinin kontrolü açısından kısıtlanmalıdır. Düşük karbonhidratlı diyetler (20-120 gram/gün) düşük yağ içerikli diyetler oranla daha 21-28 mg/dl üzere bir oranda daha düşük kan glikoz düzeyleri sağlamaktadır. Yapılan çalışmaların çoğunluğu Akdeniz tipi beslenmenin uzun devirde kan şeker seviyeleri ve kolesterol seviyelerinin dengelenmesi açısından en başarılı beslenme formu olduğunu göstermiştir.”
Hemodiyaliz hastalarında derin uyku mühleti kısalıyor
Kronik böbrek yetmezliği yaşayan hastalar, hastalıktan ve/veya diyaliz tedavisinden kaynaklanan ve ömür kalitesini azaltan birfazlaca meseleyle karşılaşıyor. Bu sıkıntıların başında uyku sorunları geliyor. Diyaliz tedavisi alan hastaların yüzde 50-80’inde uyku sorunları yaşandığına dikkat çeken Dr. Dyt. Demir, şunları söylüyor: “Literatürde uyku kalitesini değerlendirmeye yönelik hemodiyaliz hastalarıyla yapılan çalışmalarda; hastaların, derin uyku sürelerinin kısaldığı, toplam uyku sürelerinin azaldığı, çeşitli uyku meselelerinin görüldüğü ve uyku kalitelerinin kötü olduğu belirtiliyor. Diyaliz hastalarında uyku meseleleri biroldukça faktörden etkileniyor. Bunlar içinde melatonin metabolizması bozuklukları, demir eksikliği, renal anemi ve nöropati, diyabet, kronik ağrı üzere patofizyolojik faktörler; depresyon, dert, endişe, cinsel sıkıntılar, psikososyal problemler, hemodiyaliz aygıtına bağımlı olmak üzere ruhsal faktörler ve hemodiyaliz seansları sırasında uyuklama, sabahın erken saatlerinde yahut geç saatte hemodiyaliz tedavisi alma, hemodiyaliz merkezine gidiş-dönüşte yolda geçen süre, sedanter yaşam, alkol ve kafein tüketimi üzere hayat biçimi ile ilgili faktörler yer alıyor.”
Dr. Dyt. Demir, kronik böbrek yetmezliği yaşayan hastaların beslenme tedavisinde uygun ölçüde güç ve protein alımının, uygun vücut ağırlığının sağlanması ve korunmasının, beslenmede sodyum, potasyum, fosfor, sıvı ölçüsü, vitaminlerin yanlışsız ölçülerde alınması gerektiğinin altını çiziyor.
Uyku bozukluğuna niye olan en değerli hastalık: Obezite
Obezite bedende yağ kütlesinin fazlaca fazla olduğu manasına geliyor. Obezitenin kronik hastalık olarak isimlendirilmesinin sebebi ise öbür biroldukca kronik rahatsızlığa sebep olması ve öbür kronik hastalıklar üzere biroldukça sıhhat sıkıntısıyla birlikte hayat kalitesini düşürmesi olarak açıklanıyor. Türkiye’de 2 şahıstan 1’inin fazla kilolu, 3 bireyden 1’inin ise obez sınıfına girdiğini söyleyen Yataş Uyku Konseyi Üyesi Dr. Dyt. Çağatay Demir, uyku bozukluğuna niye olan en değerli hastalığını obezite olduğunu tabir ediyor. Dr. Dyt. Demir, “Obeziteden korunmak ve kurtulmak için sağlıklı beslenme, nizamlı uyku ve günlük antrenman kıymet taşıyor. Kişinin bu süreçte kesinlikle uzman tabip ve diyetisyenle bir arada ilerlemesi gerekir” diyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı